Kreatywność, to kolejny obszar naszego mózgu, który chcę omówić. O kreatywności mówi się dużo i często, wszędzie znaleźć można wzmianki i artykuły, więc zastanawiam się o czym napisać. Może najpierw o procesie twórczym.
Proces twórczy
Twórczość jest pojęciem stosowanym w różnych kontekstach, ja chcę przedstawić twórczość jako cechę osób, czyli zdolność do produkowania wytworów. Twórczość ta często zwana jest kreatywnością i jest cechą, która charakteryzuje daną osobę lub grupę osób. Jest to cecha ciągła o różnym natężęniu w zależności od wieku, ćwiczenia umiejętności myślenia twórczego i „geniuszu”.
Aktywność twórcza obserwowana jest zazwyczaj poprzez koncepcję społeczną (Nęcka), gdzie najważniejsza jest jedność, a ta otrzymywana jest poprzez wzajemne podchwytywanie i uzupełnianie pomysłów pojedynczych członków danej społeczności. Aby dana grupa mogła tworzyć, niezbędna jest sprawna komunikacja interpersonalna (może póżniej zajmę się tym zagadnieniem i omówię komunikację między członkami danej społeczności twórczej).
Bariery twórcze często przeszkadzają procesowi twórczemu. Biorą się z różnych postaw członków „grupy myślowej” lub złej komunikacji interpersonalnej.
Najczęstsze błędy
Błędy spowodowane złą komunikacją interpersonalną to:
- osądzanie – krytykowanie, obrażanie, orzekanie, chwalenie mające na celu ocenianie lub manipulowanie, ocenianie i uogólnianie;
- decydowanie za innych – rozkazywanie, grożenie, moralizowanie, zadawanie niewłaściwych pytań;
- uciekanie od cudzych problemów – doradzanie, zmienianie tematu, logiczne argumentowanie, pocieszanie;
- zachowanie godzące w poczucie wartości innego członka – okazywanie wyższości, nieuzasadnione wypowiedzi innych osób, reagowanie pocieszaniem, obojętność, mówienie bezosobowe lub zajmowanie się czymś innym.
Procesy mentalne
W procesie twórczym biorą udział procesy mentalne, wg psychologów jest to sześć grup:
- abstrahowanie – wyróżniamy dwa typy: negatywną (pomijanie cech nieistotnych) i pozytywną (wyróżnianie cech istotnych);
- dokonywanie skojarzeń – wyróżniamy dwa rodzaje kojarzenia: łańcuch (stopniowe oddalanie się od wyjściowej idei poprzez wprowadzanie kolejnych ogniw łańcucha asocjacyjnego) i gwiazda (otoczenie wyjściowej idei pewna liczbą asocjacji, czyli odpowiedzi tylko na tą ideę);
- rozumowanie dedukcyjne – oparte na logice, dedukcji i sylogiźmie;
- rozumowanie indukcyjne – czyli analogiczne, polegające na wyciąganiu wniosków z niepełnego zbioru danych;
- myślenie metaforyczne – polega na porzucaniu prostych i stereotypowych form poszukiwania rozwiązań i skupianiu się na tych bardziej oryginalnych;
- dokonywanie transformacji – zmienianie wszystkich lub tylko niektórych cech danego obiektu.
Poszczególne grupy zostaną niebawem omówione.